Na corona

Plotseling stond er in de zomer van 2020 een saxofonist in het brede plantsoen dat de laan scheidt waaraan in woon. Eke avond speelde hij heerlijke jazz, ik zag dat ook mijn buren hun ramen wijd openzetten. Her en der zaten plukjes mensen op stoelen in het gras, met wijn en broodjes, op gepaste afstand van elkaar uiteraard – het was crisis. Maar wat een volstrekt nieuw, ongekend beeld van mijn buurt was dit.

Toen ik in 2008 The Black Swan las, het boek van de briljante auteur en filosoof Nassim Nicholas Taleb, moest de financiële crisis nog in alle hevigheid losbarsten. Maar er gebeurde exact wat Taleb beschreef: niemand had de onverwachte start en het grillige verloop van die economische catastrofe voorspeld – ja: achteraf, dat wel. En zo, beweert Taleb, gaat het met alle onverwachte gebeurtenissen die ons kunnen overkomen. Aanslagen, vulkaanuitbarstingen, en ook virussen.

Ik haalde het boek een jaar geleden weer uit de kast toen de coronacrisis steeds wilder om zich heen sloeg en in betrekkelijk korte tijd de meeste van onze zekerheden lamlegde. Wat zou het boek mij leren, als ik iets van deze rampspoed zou willen leren? (En dat wilde ik.) Het is heel eenvoudig, stelt Taleb: aanvaard dat het leven loopt zoals het loopt. Probeer het niet te voorspellen, dat heeft geen zin. Somber nieuws voor technische analisten op de beurs (Taleb was voor zijn schrijverschap jarenlang derivatenhandelaar), voor trendwatchers, pensioenadviseurs en begrotingsplannenmakers. Koester je liever in de wetenschap dat je van het leven dat je leidt, het beste leven maakt. Ik kan daar wel wat mee. Het leven laat zich niet leiden. Maar je kunt je wel zo goed mogelijk wapenen tegen de even vanzelfsprekende als onvoorziene zigzagkoers die het leven maakt. Hoe? In mijn geval door de tijd te nemen om de gevolgen van de crisis in me op te nemen. Urenlang wandelen door een uitgestorven stad, soms met een brok in mijn keel vanwege de krankzinnigheid van alles, dan weer diep in- en uitademend: wat was de lucht schoon zonder al die vliegtuigen en vrachtauto’s. Ik ben nog meer dan ik deed, gaan nadenken over een tijd zonder massatoerisme, overconsumptie en zielloze drukte. Zou het virus me misschien iets willen vertellen? Een hint willen geven: zouden al die onverwachte tegenslagen en de plotselinge ruimte voor bezinning en rust kunnen bijdragen aan een nieuwe manier van leven? We zijn een jaar verder en langzaam maar zeker wennen we aan wat Taleb al wist: ‘routekaarten’ naar een ‘post-coronamaatschappij’ en ‘vaccinatiestrategieën’ bleken zo goed als waardeloos terwijl de waarde hem blijkt te zitten aan het aanvaarden van het onverwachte en het omarmen van het nieuwe. Van een saxofoonspeler in het plantsoen. Al is, begrijp je, volstrekt ongewis of die komend voorjaar opnieuw opduikt.