Je waarden als schaar
Wie de kampvuurvraag wil beantwoorden kan het best zowel vooruit als achteruitkijken. Het heeft namelijk niet heel veel zin om stil te staan bij je ideale levenspad-vanaf-nu als je niet goed bent nagegaan waaróm je het leven bent gaan leiden dat je nu leidt. Inclusief alle ups en downs. Dat betekent niet dat je op een berg moet gaan zitten, omringd door psychotherapeuten. (Mag wel, hoeft niet.) Zelf heb ik veel gehad aan een vriendelijke therapeut die me terugleidde naar de ‘schuurmomenten’ uit mijn jeugd: de pijnlijke momenten dat ik diep vanbinnen voelde dat het niet klopte terwijl ik ze ook niet kon veranderen. Ik gun je absoluut zulke hulptroepen, maar natuurlijk alleen als je die nodig hebt.
Vooruitkijken is het leukst. In De kampvuurvraag leg ik uit hoe ik dat heb gedaan. Ik maakte een top-tien van waarden die helemaal bij me passen. Mijn gouden waarden. Daarover nadenken voelde als het uitzoeken van een bestemming voor het weekendje weg dat mijn vrouw en ik eind deze zomer eindelijk weer gaan maken. Voorpret, niets minder dan dat. Weten dat je bewust, overdacht, aan het werk bent om de rest van je tijd hier op aarde zo prettig mogelijk te maken. Louter en alleen omdat je zélf de regie over die tijd terugpakt en dus optimaal gaat genieten van de tijd die komt.
Toen ik – ergens halverwege die top tien – plechtig opschreef dat ik aandacht wilde hebben voor ‘zaken die niet alleen mijn eigen geluk vergroten’, dacht ik bijna hardop aan de kwetsbaarheid van het grotere geheel waarin we met zijn allen leven. Wat zou ik vanaf nu moeten doen om mezelf ondergeschikt te maken aan het welzijn van de planeet – het Universum misschien zelfs wel, als een stemmetje in mij tamelijk lang heeft gefluisterd: daar kun jij in je eentje tóch niks aan doen? De truc: alle verheven gedachten die je in je waardenlijstje hebt opgeschreven, omtoveren in concrete actiepunten. Die haalbaar zijn bovendien.
Een waarde die niet uitvoerbaar is, heeft geen enkel nut.
Wat betekent dat voor mij? Dat ik op mijn wandelingen door de stad regelmatig rotzooi op straat oppak en in afvalbakken gooi. Dat ik doorgaans tweedehands kleding koop. Dat ik geen kalfs- en varkensvlees meer eet (kijk naar documentaires als Cowspiracy en je weet waarom). Dat ik veel minder vlieg dan pakweg tien jaar geleden en mijn CO2-uitstoot compenseer. Dat ik als consultant het liefst opdrachten aanneem van mensen die oplossingen aan het bedenken zijn voor klimaat- en milieuproblemen.
Ben ik heilig? Verre van dat. Zo staan in een buurtgarage even verderop twee schitterende klassieke auto’s – hobbyprojecten, waarin ik soms een ritje maak. Dat kan duurzamer. Maar ik heb goed onthouden wat een nagenoeg vegetarisch levende ex-vriendin ooit riep als ik haar aansprak op het nachtelijk verorberen van een frikadel: ‘Iedereen mag een paar groene zondes hebben’. Eens. Zie de rest van je leven als een schitterend cadeau dat je voorzichtig mag uitpakken – gebruik je waardenlijstje als schaar. Dat zorgt voor voorpret én voor slijtagevrij gebruik van het geschenk dat je leven is.